Tag archief: terugval

Kom je niet van een gewoonte af? Het komt door een stofje!

Laat een reactie achter

Je neemt je voor om het niet meer te doen. Snoepen, op de bank hangen, een eetbui krijgen of iets anders wat je gewicht verslechtert. En dan gebeurt er iets. Misschien zegt iemand iets, ruik je iets, zie je iets of voel je iets bekends. En dan schiet je ineens in het gedrag dat je had afgezworen.

Een belangrijke oorzaak hiervan is een stofje in je hersenen: dopamine. Een van de functies van dopamine is betekenis geven aan dingen die gebeuren. Stel dat je bijvoorbeeld verdrietig of teleurgesteld bent en je eet iets zoets om jezelf te troosten, dan maken je hersenen dopamine aan en krijgt de zoetigheid de betekenis ’troost’. Een tweede voorbeeld: je hebt gesport en krijgt als beloning van jezelf een koud biertje in de kantine, gezellig met je vrienden. Dan krijgt het biertje de betekenis ‘beloning’ of ‘gezelligheid’. Elke situatie kan koppelingen opleveren.

Ben je de persoon uit het eerste voorbeeld en wil je niet meer snoepen, dan komt er een moeilijk moment als je weer een keer verdrietig of teleurgesteld bent. Er wordt dopamine aangemaakt en door de koppeling die eerder gemaakt is, denk je ineens: zoet! Alles in jou lijkt je naar de zoetigheid te sturen. Krijg je die niet, dan voel je je ‘zielig’. En wil je helemaal graag snoepen.

Nu wordt duidelijk waarom een dieet waarbij je jezelf van alles verbiedt, voor vrijwel niemand vol te houden is. Je moet vechten tegen je eigen dopaminesysteem. Maar stel dat je je dopaminesysteem in je voordeel kunt gebruiken? Dat gebeurt als je andere koppelingen leert leggen. Want ‘zoet’ is niet synoniem met ’troost’ en ‘bier’ is niet synoniem met ‘beloning’ of ‘gezelligheid’. Je kunt ook andere dingen gaan koppelen aan troost, beloning, gezelligheid en andere dingen die je nodig hebt.

Een eerste stap hiervoor is om je eigen behoeftes te leren kennen en jezelf te geven wat je werkelijk nodig hebt om lekker in je vel te zitten.

Hardnekkige gewoontes

Laat een reactie achter

Een vriend van mij vertelde een tijdje geleden dat hij in Engeland was geweest. Hij had daar ook auto gereden. De eerste keren dat hij naar een andere versnelling wilde schakelen, had hij keihard met zijn rechterhand tegen de autodeur geslagen. Want als je links rijdt in een Engelse auto, zit je aan de andere kant en dan moet je dus met links schakelen! Je moet vooral niet je rechterhand automatisch opzij bewegen, want daar zit een autodeur.

Ik vond het wel een goed verhaal. En een leuk voorbeeld van hoeveel automatische handelingen wij mensen in ons systeem hebben zitten. Als je die wilt veranderen, moet je oefenen. Soms heel lang oefenen! Dat hou je beter vol als je goed weet waar je het voor doet. Wat levert je nieuwe gedrag je op? Als dat de moeite waard is, is het bijna leuk om er stevig voor te moeten oefenen en een beetje af te zien. Dat geeft het leven kleur.

Mensen die gezonde keuzes weten te maken, hebben geluk?

4 comments

Afgelopen week had ik een gesprek met iemand die heel verbaasd was, dat elke dag bewegen en goed eten bij mij ook niet vanzelf gaat. En dat ik er regelmatig discipline voor moet opbrengen. Ze had gedacht dat ik iemand was ´die van nature alle goede gewoontes heeft´ en dat zij iemand was ´die van nature alle verkeerde gewoontes heeft´.

Zo is het dus niet. Ik heb heel veel slechte gewoontes gehad en bij vlagen heb ik ze nog steeds. Maar er is een reden dat ik mezelf altijd weer tot de orde roep. De reden is dat mijn lichaam heel veel voor mij doet.

Mijn lichaam zorgt elke dag:
– Dat ik kan komen op de plaatsen waar ik wil zijn
– Dat ik prettige sensaties kan voelen, bijvoorbeeld iets lekkers voelen of ruiken of iets leuks horen of zien
– Dat het zichzelf repareert op de plaatsen waar het slijt of kapotgaat
– Dat ik een signaal krijg als iets schadelijk is voor mij (pijn, een knoop in mijn buik, etc.)
– Dat ik een signaal krijg als er een mooie kans ligt voor mij (kriebels, een rush)
– Dat ik contact kan maken met andere mensen(lichamen)
– Dat alles wat ik wil uiten een zichtbare, hoorbare of tastbare vorm krijgt
– Dat het zichzelf tijdig uitschakelt zodat alle indrukken die ik opdoe, goed verwerkt kunnen worden
– Dat ik zichtbaar en benaderbaar ben voor andere mensen
– Dat ik dingen die ik nodig heb kan pakken en gebruiken
– Dat het zijn eigen brandstof maakt uit de dingen die ik opeet

Ik vergeet vast nog een hoop dingen. Maar hoe dan ook ben ik erg, erg blij dat mijn lichaam dit allemaal voor me doet. En daarom doe ik vrijwel elke dag een aantal dingen voor mijn lichaam:
– Als ik honger heb, eet ik dingen met een goede voedingswaarde en ik stop pas als ik genoeg heb
– Ik drink genoeg water
– Ik neem pauze als ik moe word
– Ik beweeg minimaal een half uur per dag en streef ernaar niet langer dan een paar uur stil te zitten
– Ik slaap 8 uur per nacht
– Ik gebruik mijn capaciteiten, zowel mijn hersencellen als mijn lichamelijke functies
– Ik ga naar buiten, al is het maar een paar minuten
– Dingen zonder voedingswaarde eet of drink ik alleen als ik er heel erg zin in heb
– Ik luister naar de signalen die mijn lichaam geeft

Deze dingen zijn niet altijd makkelijk vol te houden. Maar ik pas ze toch zoveel mogelijk in. Ik werk andersom dan de meeste mensen doen: ik bedenk eerst hoe ik deze dingen in kan plannen in mijn dag en daarna plan ik de rest van mijn activiteiten er omheen.

Uitzonderlijk? Onmogelijk? Alleen weggelegd voor een paar mensen in een luxe positie?
Ik denk eerder dat het te maken heeft met hoe je je leven voor je ziet. Ik heb besloten dat ik een goed leven wil leiden en ik zie niet in hoe dat zou moeten als ik allerlei prestaties moet leveren, maar mezelf niet de zorg geef die ik nodig heb om die prestaties te kunnen leveren. Ik verwacht nogal wat van mezelf, dus dat vraagt een hele goede zelfzorg.

Vergelijk het maar met een topsporter; die kan geen records verbeteren als hij geen slaap, voeding, training en verzorging krijgt. Ik ook niet. Jij wel?