Pfff… ik ben moe. Te laat naar bed gegaan. Heb geen zin in fietsen. Het regent. Koud, nat. Gedoe, trein. Stom. Beh.
Wacht, even opnieuw.
Zo, even mijn duffe hoofd schoon laten waaien. Lekker fris op de fiets en dan in de trein mijn e-mail netjes bijwerken voor een opgeruimd gevoel.
Je kunt met je verstand vast aardig wat dingen bedenken die goed voor je zijn. Als je ook naar je lichaam luistert, krijg je aanwijzingen om dat goede gedrag op het juiste moment toe te passen. ‘Voldoende slapen is belangrijk’ (verstand) kun je dan bijvoorbeeld combineren met ‘ik voel me moe’ (signaal lichaam) en dan weet je dat je naar bed wilt.
Nu vinden veel mensen het niet meevallen om goed naar hun lichaam te luisteren. We zijn tegenwoordig meer getraind om met ons verstand bezig te zijn. Wil je beter naar je lichaam luisteren, dan kunnen de volgende drie stappen je van dienst zijn.
1. Merk een signaal op. Kies er regelmatig voor om heel even je voeten plat op de grond te zetten en te kijken of je iets nuttigs opmerkt.
2. Accepteer dat er iets is. Je lichaam (jij dus) heeft het recht om af en toe aandacht en verzorging te krijgen. ‘Nu even niet, ik ben bezig,’ kun je niet te vaak denken. Dan doe je jezelf tekort.
3. Zorg dat je krijgt wat je nodig hebt. Vooral bij de biologische basisbehoeftes van je lichaam is dit belangrijk: zuurstof, water, voedsel, slaap en aanraking. Maar als je je echt goed wilt voelen, zijn ook beweging en ontspanning belangrijk.
Word je echt goed in het herkennen van signalen van je lichaam, dan kun je zelfs geestelijke en emotionele behoeftes heel duidelijk gaan opmerken in je lijf. Een pijntje, een steek, een kriebeltje… Of tekenen dat er iets helemaal niet klopt aan de situatie waar je je in bevindt – of juist dat er iets goeds op je pad is gekomen. Je intuïtie huist immers ook in je lichaam.
Gaan alle drie de stappen meestal goed bij jou? Of zit er eentje bij die je de komende tijd meer aandacht wilt geven?
(Een stukje over slapen?! Denk je nu: ik weet wel dat ik moe ben, maar het gaat me nu even om het afvallen, waarom gaat het daar niet over? Te weinig slaap is een oorzaak van aankomen en te zwaar blijven. Je hormoonhuishouding raakt erdoor ontregeld, waardoor je meer vet opslaat en meer zin krijgt in zoetigheid en ander ongezond voedsel (en dranken). Daarnaast heb je minder energie om eten klaar te maken en te bewegen en minder wilskracht om stil te staan bij de keuzes die je maakt.)
Op tijd naar bed gaan heeft zo zijn voordelen. Je hebt meer energie, bent vrolijker, maakt betere keuzes, bent productiever, je lichaam is fitter en draait lekker… en toch gaat een groot deel van de Nederlanders te laat naar bed. Niet voor een keertje, omdat het zo gezellig is die ene avond, maar structureel.
Mocht je daar graag wat aan willen doen, dan zul je het slim moeten aanpakken. Gewoontes veranderen is immers lastig en dat geldt al helemaal als je moe bent. Misschien helpt een van de volgende tips je:
Of je genoeg slaapt, heeft invloed op van alles. Hoe je je voelt, maar ook hoe je lichaam functioneert. Zo zorgt te weinig slapen er bijvoorbeeld voor dat je lichaam minder goed met brandstof kan omgaan. Je cellen kunnen niet goed energie opnemen. Je hebt daardoor weinig zin om te bewegen (daar is energie voor nodig) of om bewuste keuzes te maken (teveel moeite). En als klap op de vuurpijl moet al die energie die de cellen niet in kan ook ergens worden opgeslagen. In de vorm van vet!
Dit zijn allemaal goede redenen om op tijd naar bed te gaan. Hopelijk inspireren ze je. Maar het zou ook kunnen dat je best weet dat je je beter voelt als je op tijd naar bed gaat, maar het toch vaak niet doet. Dan zijn er blijkbaar andere dingen die je op dat moment belangrijker vindt dan slapen. Welke dingen zijn dat? Het kan helpen om te bedenken of je die dingen ook echt zo belangrijk vindt. En wie weet is dat zo. Maar dan is de volgende vraag: als ze zo belangrijk zijn, waarom doe ik ze dan pas na tienen ’s avonds? ;-)
Misschien heb je wel eens gehoord van de 80/20 regel. Die houdt in dat je vaak met 20% van je energie 80% van je resultaat haalt. Daarna kun je nog heel veel extra energie eraan besteden om je resultaat van 80% naar 100% te brengen, maar de vraag is of je dat wilt! Je zou immers ook al die energie aan iets anders kunnen besteden. Of hem kunnen bewaren voor leuke dingen.
Een praktisch voorbeeld. Stel dat je hebt gehoord dat koolhydraten slecht zijn en dat je die niet moet eten. Dat is een hype op het moment en er zijn allerlei eiwitrijke en koolhydraatarme diëten in omloop. Als je die probeert te volgen, wordt je leven waarschijnlijk best ingewikkeld. We zijn nu eenmaal een land van broodeters en brood is een koolhydraatproduct.
Stel nu dat iemand die Roos heet, de 80/20 regel loslaat op dit onderwerp. Roos wil gezond eten op een manier die ze goed kan volhouden en daarbij gebruik maken van het idee dat je minder koolhydraten kunt eten en meer eiwitten. De koolhydraten met de grootste negatieve effecten op je gewicht en gezondheid zijn de snelle suikers. Dus in plaats van alle koolhydraten uit haar eten te bannen, wat erg bewerkelijk is, kiest ze bij haar maaltijden zo vaak mogelijk volkoren producten en dingen zonder suiker erin.
Daarnaast merkt ze op dat haar lunch een maaltijd is met veel koolhydraten en weinig eiwitten. Na zo’n lunch wordt ze vaak suf en ze heeft snel weer trek. Ze besluit haar boterham met hagelslag weg te laten en daarvoor in de plaats een bakje yoghurt met muesli en noten te eten en wat extra rauwkost. Daar blijkt ze zich prima bij te voelen.
Grote kans dat Roos hierdoor minstens zoveel resultaat haalt (ook bij het afvallen) als wanneer ze een strikt koolhydraatarm dieet was gaan volgen. Ze heeft namelijk ook minder stress omdat ze nergens dingen hoeft af te slaan ‘omdat ze die niet mag’ en niet met shakes en maaltijdrepen in de weer hoeft. En zonder stress val je veel beter af. Nog afgezien van de energie die je overhoudt, waardoor bewegen ook makkelijker is. Al met al is deze aanpak veel makkelijker vol te houden, dus haar resultaten zijn ook blijvend.
Heb je zelf ook een hele lijst met dingen die je wilt doen of laten om af te vallen? Kies daar eens een of twee dingen uit die het meest effectief zijn en laat de rest voorlopig zitten. Daarmee maak je de kans groter dat je je focus kunt houden en je verspilt geen energie. Uiteindelijk is je doel om rust te krijgen in je lichaam en je hoofd, niet om overbelast te raken door al je plannen om jezelf te verbeteren.
Wij mensen willen het liefst dat we op elk moment van de dag en in elke fase van ons leven alles aankunnen. Alle taken die op ons pad komen, alle confrontaties, alle leuke dingen…
Gelukkig kunnen we helemaal niet alles altijd aan. Het zou enorm saai worden als iedereen altijd alles kon, want dan was niets ooit nog bijzonder.
Maar wat nu als je jezelf blijft voorhouden dat je alles moet aankunnen? Dan ga je tegen een aantal dingen aanlopen. Bijvoorbeeld dat de energie van mensen wisselt door de dag heen. Dat is gewoon door hormonen geregeld; je hebt een dagritme. Verwacht je op elk moment van de dag piekprestaties van jezelf, dan ontregel je je lichaam en put je jezelf uit. Het gevolg: je kunt steeds minder hebben (wat je dan weer helemaal niet kunt hebben van jezelf :-) ).
Verder veranderen er dingen in een mensenleven. Misschien verhuis je naar een plaats waar je nog niet zo goed de weg weet of weinig mensen kent. Je krijgt een kindje. Je gaat een studie doen. Er vallen mensen weg, je ontmoet nieuwe mensen. Misschien word je wel ziek of moet je herstellen van ziekte. Je wordt ouder, waardoor je lichaam en geest langzaam veranderen. Van jezelf verwachten dat je onder al die omstandigheden alle ‘oude’ dingen blijft kunnen (en liefst nog een beetje meer!), zorgt ervoor dat je jezelf overvraagt. Je verliest waarschijnlijk je plezier en je voldoening in de dingen die je doet.
En waarom eigenlijk? Omdat je denkt dat je niet goed genoeg bent als je iets niet doet of niet goed kan? Of omdat andere mensen je dan niet aardig meer zullen vinden? De leukste en indrukwekkendste mensen, zijn degenen die hun eigen zwaktes accepteren en er goed mee om kunnen gaan. Ook leuk voor anderen: kunnen die ook eens iets voor jou doen, wat je zelf niet kan. Dat geeft hen trots en voldoening, zeker als jij er dankbaar voor bent (in plaats van bezig te zijn met je eigen gevoel van tekortschieten).
Tweeduizend elf. Een jaar waarin je je tijd en energie vooral besteedt aan dingen die belangrijk voor je zijn. Aan mensen die iets voor je betekenen. Waarin je dingen doet omdat jij ze wilt doen, niet omdat je hoopt dat je er iets voor terugkrijgt. Omdat je weet dat er van alles genoeg is en dat er voor jou ook genoeg zal zijn. Je hoeft alleen maar jezelf te zijn en je eigen bijdrage te leveren, dan komt het goed.
Tweeduizend elf. Een jaar waarin je goed oplet wat jouw lichaam nodig heeft om je steeds te brengen waar je wilt zijn. Waarin je steeds beseft dat je alleen kunt presteren als je in conditie blijft. Dat voor jezelf zorgen minstens zo belangrijk is als voor anderen zorgen of je dagelijkse taken volbrengen. Ook omdat je alleen plezier in je taken kunt hebben, als je lichaam mee blijft doen. Omdat je weet dat je plezier en voldoening niet met je verstand kunt voelen.
Tweeduizend elf. Een jaar waarin je je lichaam en geest de stimulans geeft die ze nodig hebben. En vervolgens de gelegenheid om te herstellen en tot rust te komen, door afwisseling te brengen in je bezigheden. Nadenken, bewegen, creatief bezig zijn, informatie verwerken, praktische klusjes doen, spelen, luisteren, niets doen, praten… alles krijgt zijn eigen plek. Daardoor kun je meer doen dan je ooit gedacht had en tegelijk meer energie behouden dan je ooit hebt gehad.
Tweeduizend elf. Een jaar waarin je onnodige onrust kunt voorkomen. Je kent je eigen normen en weet dat je er niet altijd aan kunt voldoen. Soms moet je een keuze maken en dat doe je. Een jaar ook, waarin je toch regelmatig onrust zult voelen. Maar je bent er niet bang voor. Je weet dat je de onrust zult overleven en hem gewoon de ruimte kunt geven. Zodat je merkt wat je nu eigenlijk dwars zit. En daarna echte rust kunt voelen. Omdat je goed genoeg bent.
Tweeduizend elf. Een jaar dat je met vertrouwen tegemoet kunt zien, omdat je in staat bent om te leren, te genieten en los te laten.
Veel mensen vinden het lastig om elke dag actief te bewegen, zeker in de winter. Ze vinden dat ze het moeten doen ‘want het is beter voor je’, maar dan lokt de bank of de luie stoel en dan komt het er niet van.
Daar kan ik de nodige verklaringen voor geven, maar ik wil me even tot eentje beperken vandaag: wie moe is, wil niet bewegen. Die wil uitrusten. Vaak is het dus een slimme volgorde om eerst te zorgen dat je dagelijks voldoende rust en ontspanning krijgt. Je wordt daar fitter van en krijgt vanzelf meer zin in bewegen.
Wel een kleine kanttekening.
“Ik hoef vandaag niet te bewegen, want ik ben moe,” is niet zo’n goede tekst. Dat klinkt als eerder als een soort smoesje dan als een stap vooruit. ;-) Een betere tekst is misschien:
“Ik ben moe, dus ik ga meteen zorgen dat ik meer rust en ontspanning krijg om weer fit en vrolijk te worden.”
Voor de liefhebbers is hier inspiratie te vinden om uit te rusten:
http://www.nationaleuitrustweek.nl/uitrustweek