Tag archief: gedrag veranderen

3 kansen voor de prijs van 1

Als in een bepaalde situatie steeds hetzelfde gebeurt en jij steeds hetzelfde reageert, krijg je steeds dezelfde uitkomst.

Voorbeeld: iemand komt na zijn werk om 18.00 uur thuis, voelt zich moe, gaat op de bank zitten en heeft geen zin in koken. Er zijn trouwens ook weer geen boodschappen in huis. Uiteindelijk eet hij een zak chips en voelt hij zich lamlendig en niet fit.

Wat mensen het liefste willen, is dat ze niets hoeven te veranderen aan onhandige situaties of hun eigen gedrag, maar wel een andere uitkomst krijgen: een fit, vrolijk, aantrekkelijk en ontspannen gevoel.

Tsja, dat kan dus niet. Maar je hebt wel drie verschillende mogelijkheden om iets te verbeteren:

  1. Je kunt de omstandigheden aanpakken (op een andere tijd thuiskomen, zorgen dat er boodschappen in huis zijn, zorgen dat er al gekookt is, zorgen dat je nog energie over hebt aan het einde van de dag);
  2. Je kunt je eigen reactie veranderen (meteen doorlopen naar de keuken, tegen jezelf zeggen dat even met eten rommelen best lekker is na zo’n dag achter de computer);
  3. Je kunt je gedrag veranderen (jezelf streng toespreken als je op de bank zit en boodschappen doen en gaan koken).

Vaak verwachten mensen het laatste van zichzelf en zijn ze teleurgesteld in zichzelf als ze zich daar niet toe kunnen zetten. Waarschijnlijk werkt het beter om voor mogelijkheid 1 of 2 te kiezen.

Apport!


Ik heb een kat die apporteert. Normaal doen honden dat: je gooit een bal weg en dan gaan ze hem halen en leggen hem naast je neer. Onze andere kat apporteert niet. De meeste katten doen het volgens mij niet. Yoki wel.

Het gaat als volgt: ik zit te werken aan mijn bureau en dan hoor ik wat geschuifel onder mijn stoel. Ik kijk naar beneden en dan ligt er een grijs speelmuisje naast mijn stoel. Dan kijk ik achterom en dan zie ik in de gang, bovenaan de trap, Yoki liggen die me verwachtingsvol aanstaart. Ik gooi vanaf mijn werkplek het muisje met een boog van de trap af en zie Yoki zich er achteraan storten. Een halve minuut later ligt het muisje weer naast mijn stoel en is het de bedoeling dat ik het nog een keer gooi.

Ze houdt dit rustig een half uur vol. Niet mijn meest productieve half uur van de dag, maar ik kan tussendoor best een blogtekst typen ofzo. :-) Nu moet ik het muisje weer even gooien, moment…

Wat hier nou zo leuk aan is, is dat het laat zien dat een levend wezen patronen kan aanleren. Yoki heeft eens een muisje naast mij neergelegd en toen gooide ik het weg. Dat was leuk, dus legde ze het weer naast me neer. En het is voor haar ook helemaal geen vraag of ik het weer ga gooien, ze gaat gewoon klaarliggen naast de trap. Zie daar een apporterende kat.

Bij mensen werkt het net zo. Stel bijvoorbeeld dat je gewend bent om direct na het eten op een bepaalde plek op de bank te gaan zitten en de tv aan te doen. Als je dat zes dagen doet, dan denk je er op de zevende dag niet meer bij na. Je zit al op de bank en hebt de afstandsbediening al in je hand voordat je een besluit hebt genomen over wat je die avond wilt doen.

Als ik Yoki’s muisje niet meer gooi, zal ze dat heel jammer vinden. Haar spelletje is weg, wat nu? Waarschijnlijk gaat ze na een tijdje ronddrentelen in een plant hangen of in de gordijnen om mijn aandacht te trekken. En dan gooi ik toch het muisje maar weer…

Ook dit werkt bij mensen net zo. Als jij op die bank gaat zitten en je mag de tv niet aanzetten omdat je dat beter vindt voor jezelf, dan kun je daar behoorlijk onrustig van worden. Je hebt nog geen andere gewoontes en bovendien: waarom moet je leven zo ingewikkeld zijn? Waarom zou je niet gewoon die tv weer aanzetten? Op een gegeven moment heb je daar genoeg van en dan is de kans groot dat je inderdaad de tv weer aanzet.

Stel nu dat er een moment komt dat ik geen muisjes meer wil gooien. Dan is er een slimmere stap om te zetten: de situatie veranderen. Bijvoorbeeld ergens anders gaan zitten, schoon water in het bakje van de katten gaan doen of een ander speeltje neerleggen ergens in het huis en daar de aandacht op vestigen. Zo lang ik op dezelfde plek in huis zit in dezelfde houding, komt Yoki haar muisje brengen. Als ik er niet zit, doet ze dat niet.

Kortom: als je een gewoonte wilt veranderen bij jezelf, verander dan ook iets in de rest van je patroon. Ga aan de andere kant van de bank zitten. Verplaats spullen. Doe dingen in een andere volgorde. Als je alles hetzelfde blijft doen, is het heel lastig om dat ene ding te veranderen. Verstoor je automatismes, dan lukt het veel beter. Handig om te weten als je goede voornemens hebt…

Kijk naar het punt waar je heen wilt

Toen ik een jaar of zes naar Amsterdam verhuisde, verkocht ik mijn auto. Ik ging daardoor minder autorijden en daardoor reed ik ook wat minder ´vast´. Ik lette steeds op de auto en de weg vlak voor me. Zeker in Amsterdam, waar elk moment een auto, fietser of wandelaar tevoorschijn kan komen.

Gelukkig kreeg ik toen een tip van iemand die naast me in de auto zat: focus op het punt waar je heen wilt. En dat had een magische uitwerking! Ik ging rustiger en stabieler rijden. Het leek alsof mijn ogen, spieren en hersenen vanzelf gingen samenwerken om de auto te besturen.

Ik gebruik de tip nog steeds, ook bij het fietsen bijvoorbeeld. Als ik door een smalle ruimte moet tussen twee auto’s, verleg ik mijn focus naar het punt waar ik heen wil en dan stuur ik er moeiteloos tussendoor.

En ik ben nog altijd verbaasd dat ik de truc niet zelf kon bedenken destijds. Bij alles wat je wilt bereiken helpt het immers om te weten waar je precies naartoe wilt. Kijken waar je nu bent en wat er allemaal mis kan gaan, werkt averechts. Dan nemen angst en ergernis het over. Als je bedenkt wat je wel wilt, wordt het direct een stuk makkelijker en gaan je lichaam, je hersenen en je gevoel je ernaartoe sturen.

Laat het alsjeblieft (niet) aan mij liggen

(oorspronkelijk geschreven op 13 april 2010)

Het is niet leuk als iets aan jou ligt. Als er iets niet goed gaat en jij bent degenen die het moet oplossen. Als dat betekent dat je dingen moet doen die je niet kent. Die je eng vindt, omdat je niet weet wat de gevolgen zijn. Zodat je geen grip voelt. De grip die je wel voelt als je je oude vertrouwde gedrag aanhoudt. Dat niet blijkt te werken. Het is niet leuk als alles erop wijst dat je iets moet veranderen.

Het is fijn als iets aan jou ligt. Als er iets niet goed gaat en jij kunt zelf iets doen om het op te lossen. Als je nieuwe dingen durft te proberen, ook al weet je de uitkomst niet. Als je ontdekt dat je meer mogelijkheden en talenten had dan je eerst dacht. Als je de moeilijkheden overwint, je discipline inzet om je nieuwe gedrag te oefenen. Je angsten opzij weet te zetten. Ontdekt dat het anders zit dan je dacht en dat het wél kan. Als je ontdekt dat je iets in positieve zin hebt weten te veranderen. En je leven een stukje beter hebt gemaakt.

Laten we hopen dat het aan jou ligt. En niet aan het lot, de wereld of andere mensen. Wat zou dat geweldig zijn! Moeilijk, en geweldig.

Laat het alsjeblieft (niet) aan mij liggen

Het is niet leuk als iets aan jou ligt. Als er iets niet goed gaat en jij bent degenen die het moet oplossen. Als dat betekent dat je dingen moet doen die je niet kent. Die je eng vindt, omdat je niet weet wat de gevolgen zijn. Zodat je geen grip voelt. De grip die je wel voelt als je je oude vertrouwde gedrag aanhoudt. Dat niet blijkt te werken. Het is niet leuk als alles erop wijst dat je iets moet veranderen.

Het is fijn als iets aan jou ligt. Als er iets niet goed gaat en jij kunt zelf iets doen om het op te lossen. Als je nieuwe dingen durft te proberen, ook al weet je de uitkomst niet. Als je ontdekt dat je meer mogelijkheden en talenten had dan je eerst dacht. Als je de moeilijkheden overwint, je discipline inzet om je nieuwe gedrag te oefenen. Je angsten opzij weet te zetten. Ontdekt dat het anders zit dan je dacht en dat het wél kan. Als je ontdekt dat je iets in positieve zin hebt weten te veranderen. En je leven een stukje beter hebt gemaakt.

Laten we hopen dat het aan jou ligt. En niet aan het lot, de wereld of andere mensen. Wat zou dat geweldig zijn! Moeilijk, en geweldig.